سلامت و سبک زندگی/29

برخی متخصصان و مسؤولان سلامت در توصیه های عمومی خود برای پیشگیری از شیوع بیماری کرونا تأکید دارند که مردم حتماً باید از وقتی که از منزل بیرون می آیند تا وقتی که به منزل بازمی گردند، ماسک به صورت داشته باشند.

از جمله آقای دکتر حریرچی، معاون کل وزیر بهداشت در یک برنامه تلویزیونی اظهار داشت: «بهترین و کم‌هزینه‌ترین راه کنترل ویروس کرونا این است که 95? مردم از هنگام خروج از خانه تا برگشت به خانه ماسک بزنند» (1)

اما نکته جالب ماجرا اینجاست که معاون وزیر در این گفتگوی تلویزیونی ماسک روی صورت نداشت!

حال اگر درباره دلیل عدم استفاده وی از ماسک سؤال می شد، احتمالاً پاسخی را می داد که در بسیاری از برنامه های سیما مطرح می شود و آن اینکه در اینجا فاصله فیزیکی مناسب رعایت شده است؛ و البته نکته مهم دیگری که کمتر به آن اشاره می شود، لزوم برقراری تهویه محل استودیوی ضبط برنامه است.

حال سؤال اینجاست که آیا بهتر نیست اگر در اجرای یک توصیه بهداشتی انعطافی می توان در نظر گرفت، آن انعطاف را برای مردم نیز در نظر بگیریم؟

وقتی در یک محیط سربسته تحت شرائطی می توان از ماسک استفاده نکرد، بنابراین استفاده از ماسک در محیط باز و فضای آزاد که با کسی ارتباط نزدیک نداریم، قطعاً لزومی نخواهد داشت.

پس شاید بهتر این باشد که به جای توصیه به استفاده طولانی مدت از ماسک از هنگام خروج از منزل تا بازگشت مجدد به منزل، به مردم آموزش دهیم کجا لازم است از ماسک استفاده کنیم و کجا مجاز هستیم ماسک را از روی صورت برداریم؛ و البته در مواردی که لزومی به استفاده از ماسک نیست، باید خاطرنشان کنیم که ماسک خود را کجا و تحت چه شرائطی نگهداری کنیم که آلوده نشود.

شاید برخی عقیده داشته باشند که ما باید به مرگ بگیریم تا مردم به تب راضی شوند امّا باید بدانیم وقتی مردم تناقض و ناهماهنگی در گفتار و کردار ما ببینند معلوم نیست که به تب راضی شوند و چه بسا در این شرائط توصیه ما نتیجه عکس بدهد چرا که در اینجا «رطب خورده منع رطب کی تواند» موضوعیت پیدا می کند.

معاون کل وزیر بهداشت همچنین در یک گفتگوی دیگر تلویزیونی در حالی که دو ماسک سه لایه پزشکی روی صورت وی بود، اظهار داشت « زدن دو ماسک، ریسک ابتلا به کرونای انگلیسی را بشدت کاهش می دهد و استفاده از یک ماسک سه لایه و یک ماسک پارچه ای روی هم توصیه می شود» و وقتی مجری برنامه سراغ ماسک پارچه ای را از وی می گیرد، می گوید که «ماسک پارچه ای ام را شسته بودم و خشک نشده بود». (2)

در اینجا شاید چندان نیازی به در نظر گرفتن مدل های علمی پیچیده در زمینه آموزش بهداشت و تغییر رفتار نباشد و فقط کافیست کمی هم به ضرب المثل «رطب خورده منع رطب کی تواند؟!» و سیره بزرگانمان رجوع کنیم.

شیخ جعفر شوشتری در جایی منبر می رفته و مردم را موعظه می کرده است. روزی برده ای به ایشان مراجعه می کند و می گوید موعظه های شما خیلی تأثیرگذار است و ارباب من به هر آنچه که شما می گویید عمل می کند، اگر شما درباره ثواب آزاد کردن یک برده در راه خدا صحبت کنید شاید روی ارباب من اثر بگذارد و مرا آزاد کند.

اما آن برده هر چه پای منبر شیخ حاضر می شد، وی سخنی در این باره نمی گفت تا اینکه 6 ماه از این قضیه گذشت و آن برده تصوّر کرد که دیگر شیخ آن قولش را فراموش کرده است و نزدیک بود ناامید شود تا اینکه بعد گذشت 6 ماه، شیخ یک روز مفصل درباره برده داری و ثواب آزاد کرده بندگان سخنرانی کرد و اتفاقاً اربابش هم در پای منبر شیخ حاضر بود و این سخنرانی باعث شد که برده اش آزاد کند.

آن برده وقتی که برای تشکر نزد شیخ جعفر شوشتری می آید، می گوید من 6 ماه قبل خدمت شما رسیدم و درخواست کردم که درباره ثواب آزاد کرده برده ها سخن بگویید، پس چرا 6 ماه مرا معطل کردید؟

شیخ در پاسخ می گوید: «همواره این درخواست تو در ذهن من بود و هیچ وقت هم فراموش نکردم، اما از آنجا که من خودم را ملزم کرده ام چیزی را تا وقتی که اول خود به آن ملتزم نشوم به دیگران نگویم، لذا در مورد درخواست شما من مانده بودم چه کنم، چون برده ای را آزاد نکرده بودم.

سرانجام تصمیم گرفتم روزانه مقداری از خرج زندگی خود را کاسته تا مالی را جمع کنم و بتوانم با آن برده ای را خریداری کنم و سپس آن را در راه خدا آزاد کنم و این قضیه تا به امروز اتفاق نیفتاده بود و امروز به کمک خدای سبحان توانستم با پولی که پس انداز کرده بودم برده ای بخرم و آن را آزاد کنم؛ بعد از آن بود که آمدم روی منبر و درباره آزادی بردگان سخن گفتم؛ علت تأخیر من این بود.» (3)

آری، اینگونه باید عمل کرد تا سخنان و توصیه های ما بر دل و جان مردم بنشیند و به آن عمل کنند.

پی نوشت ها:

1- شبکه تهران، برنامه «دست خط»، 30 بهمن ماه 1399

2- شبکه 3 سیما، برنامه «سلام، صبح به خیر»، 4 اسفند ماه 1399

3- رادیو معارف، برنامه پارسایان (تبیین سیره و ویژگی های اخلاقی علما)، 5 اسفند ماه 1399

همایون سلحشور فرد، کارشناس بهداشت محیط و دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت